ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆ ಕೇವಲ ನಿಸರ್ಗ ಸೌಂದರ್ಯ, ಜಲಪಾತ ಮತ್ತು ವನ್ಯಧಾಮಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಪ್ರಸಿದ್ದವಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ದ. ಅದರಲ್ಲೊಂದು ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ಶಿವಪ್ಪನಾಯ್ಕ ಅರಮನೆ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ
ಕೆಳದಿ ನಾಯಕ ರಾಜವಂಶದ 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ಜನಪ್ರಿಯ ರಾಜ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕನ ಹೆಸರಿನ ಸರ್ಕಾರಿ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಅರಮನೆ ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾದ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ನಗರದಲ್ಲಿದೆ ಕಲಾ ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಜಾರ್ಜ್ ಮೈಕೆಲ್ ಪ್ರಕಾರ, ನಾಯಕಾ ರಾಜನ ಹೆಸರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೂ, ಅರಮನೆಯ ಬಂಗಲೆ ವಾಸ್ತವವಾಗಿ 18 ನೇ ಶತಮಾನದ ಮೈಸೂರು ದೊರೆ ಹೈದರ್ ಅಲಿಯಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಕಟ್ಟಡವು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸಮೀಕ್ಷೆಯ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ ವಿಭಾಗದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಂರಕ್ಷಿತ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿದೆ.
ಎರಡು ಅಂತಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡವು ಬೃಹತ್ ಮರದ ಕಂಬಗಳು ಮತ್ತು ಹಾಲೆ ಕಮಾನು ಫಲಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದರ್ಬಾರ್ ಹಾಲ್ (“ನೊಬೆಲ್ ಕೋರ್ಟ್”) ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಕೋಣೆಗಳು ಮೇಲ್ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಕನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಸಭಾಂಗಣದ ಕೆಳಗೆ ನೋಡುತ್ತವೆ. ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಪುರಾತತ್ತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರದ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾದ ಹಲವಾರು ಪ್ರಾಚೀನ ವಸ್ತುಗಳು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಹೊಯ್ಸಳ ಯುಗದ ಶಿಲ್ಪಗಳು, ಶಾಸನಗಳು ಮತ್ತು ನಂತರದ ಅವಧಿಗಳು ಅರಮನೆ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಡಲಾಗಿದೆ.
ಅರಮನೆಯ ಇತಿಹಾಸ 16 ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹಿಂದಿನದು. ಇಡೀ ಅರಮನೆಯನ್ನು ರೋಸ್ ವುಡ್ ನಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದು ಕೆಳದಿ ದೊರೆ ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯ್ಕ. ಕರ್ನಾಟಕ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ ಈ ಅರಮನೆಯ ಆಡಳಿತದ ನಿರ್ವಹಣೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಈ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಕೆಳದಿ ಅರಸು ಮನೆತನದ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಶಿವಪ್ಪನಾಯ್ಕ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ಕಲ್ಲಿನ ಕೆತ್ತನೆಗಳು, ಶಿಲಾಶಾಸನಗಳಿವೆ. ತುಂಗಾ ನದಿಯ ದಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಶಿವಪ್ಪನಾಯ್ಕನ ಅರಮನೆಯಿದೆ. ಶಿವಮೊಗ್ಗ ನಗರದ ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅರಮನೆಯಿರುವುದರಿಂದ ಸಹಜವಾಗಿಯೇ ಸಂಚಾರದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಸೂಕ್ತ ಮತ್ತು ಉತ್ತಮವಾಗಿವೆ. ಹತ್ತಾರು ಸ್ಥಳಿಯ ಬಸ್ ಸಂಚಾರವೂ ಇವೆ. ಆಟೋ ಮತ್ತು ರಿಕ್ಷಾ ಮೂಲಕ ಕೆಲವೇ ನಿಮಿಷಗಳಲ್ಲಿ ಶಿವಪ್ಪನಾಯ್ಕನ ಅರಮನೆಯನ್ನು ತಲುಪಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.